DE VRIENDEN VAN JOB I DVVJ
Wout Herfkens & Rinke Nijburg
Wout Herfkens & Rinke Nijburg
Zwijgen als het graf
Johannes Nepomuk - de heilige met de grote mond
Nepomukkapel Boxmeer
augustus 2016
Openingswoord KUNST VAN HET GELOVEN
Sambeek, vrijdag 26 augustus 2016
Beste aanwezigen,
Op deze oververhitte zomerdag
is er weinig voor nodig om de tegenwoordig toch al korte lontjes der
Nederlanders zomaar te doen ontbranden. Met alle gevolgen van dien. Vooral
religieuze mensen worden er vandaag de dag van verdacht zo’n uiterst kort
lontje te hebben. Zij weten namelijk zó goed hoe ‘het’ zit dat wij -die de
godsdienst afgelopen decennia zo massaal vaarwel zegden- ons liever zo ver
mogelijk verwijderen van alles dat riekt naar een georganiseerde godsdienst.
Ik heb niet gekeken of alle kapellen en kerken die meedoen aan de tweejaarlijkse manifestatie KUNST VAN HET GELOVEN inmiddels aan de rite van de rooms-katholieke kerk onttrokken zijn, maar het zal weinig schelen. Lang zal het ook wel niet meer duren voor er geen katholieken noch katholieke kerken meer zijn in Nederland.
Ik heb niet gekeken of alle kapellen en kerken die meedoen aan de tweejaarlijkse manifestatie KUNST VAN HET GELOVEN inmiddels aan de rite van de rooms-katholieke kerk onttrokken zijn, maar het zal weinig schelen. Lang zal het ook wel niet meer duren voor er geen katholieken noch katholieke kerken meer zijn in Nederland.
De Nepomukkapel, de
troostrijke kapel te Boxmeer waar De Vrienden van Job een ode brengen aan de
ongekend populaire heilige Nepomuk bijvoorbeeld, is geen echte kapel meer, maar
een soort stenen bewaardoosje met puntdak met daarin versleten geschiedenissen
rondom een Tsjechische heilige uit de veertiende eeuw die niemand kent en waar niemand
op wacht.
Wil je iets weten over Nepomuk, dan kun je natuurlijk terecht op internet en uiteraard heeft Wikipedia een artikel gewijd aan de goede oude man. Wil je iets van Nepomuk kopen, dan wordt het lastiger. De zoekterm ‘Nepomuk’ ingesteld op Marktplaats levert schrale oogst. Zo nu en dan een Tsjechische postzegels, met de kop van de heilige erop, en zo nu en dan een cd , maar dan niet met liedjes van de heilige zelf, maar van Johann Nepomuk Hummel, een componist die, hinderlijk genoeg, genoemd is naar de grote heilige. O ja, er zijn ook nog wat kinderboekjes te koop: ‘De Rode Nepomuk’ of ‘Jim Knopf Der Halbdrache Nepomuk’, maar met de heilige heeft het allemaal bar weinig te maken.
En als er op Marktplaats dan eindelijk eens een mooi beeldje langs wipt, dan bied je tegen de ‘Historische Vereniging Nepomuk’ te Boxmeer op. Die hebben, als enige in Nederland of Europa, ook de zoekterm ‘Nepomuk’ ingesteld op Marktplaats en Catawiki. DVVJ en Boxmeer sparen Nepomuk.
Ik heb niet gekeken aan welke roomse heiligen de aan deze manifestatie deelnemende kapellen en kerken in het verleden allemaal waren gewijd. Ik weet ook niet of alle kapellen inmiddels aan de roomse rite zijn onttrokken. Maar degenen aan wie de kapellen gewijd waren, zullen stuk voor stuk gedenkwaardige types zijn geweest: met een lang rooms cv of met een kapel op eigen naam, omdat ze zoveel op de Heere Jezus leken dat ze niet op het cv van de Kerk van Rome mochten ontbreken. Dat lijken op de Heer heette vroeger heel deftig ‘De Navolging van Christus’.
Ons zegt het niet zoveel meer als iemand zo goed Jezus navolgde dat ie ook gekruisigd werd, of op zijn minst de stigmata ontvangen mocht, ook al een hele prestatie en eer. Wij houden het liever bij zoektermen als ‘Elvis Presley’, ‘Johan Cruijf’, of ‘Herman Brood’. Daar willen we wel graag een gesigneerd T-shirt van hebben. Of een haarlok. Of een bal. Op een van de ledematen van deze fonkelnieuwe heiligen durven we natuurlijk niet te hopen. Want wie is zo onbeschaafd om het lijk van een popzanger of sportheld van al zijn of haar ledematen te beroven?
De roomsen zaten daar niet zo mee, lijkt het wel, met dat beroven van lijken van alles wat los en vast zit. Een groot navolger van Christus was nog niet dood of het hele lijk werd aan stukken gesneden en keurig over heel het Avondland verdeeld. Als men goed betaalde, of goede connecties had, dan kreeg met een groter stuk. Jezus zelf kon moeilijk in stukjes worden verdeeld, want die was onversneden opgerezen uit het Heilige Graf net buiten Jeruzalem. Van hem kon je alleen een splinter van het Heilig Kruishout kopen, een van de vijf hoekig Romeinse spijkers, een druppel van Zijn Heilig Bloed, of een Heilige Teennagel. Kon je je niet veroorloven een reliek te kopen, dan werd je rijkelijk getroost met de Heilige Hostie, die niet zozeer het lichaam van Christus verbeeldde maar ook echt was. Zalig de armen van geest.
Het sparen van stukjes van overledenen of van dingen die zij hebben aangeraakt is van alle tijden. Een gitaar van Jimmy Hendriks levert een huis op zoals in de Hollandse zeventiende eeuw een tulpenbol een grachtenpand. Maar de roomse heiligen zeggen ons weinig tot niks meer: te lang geleden, verkeerde godsdienst, uit de mode geraakte nadruk op levenswandel. We houden meer van mensen die het hoogst, het verst, het hardst springen. We beminnen liever componisten, schrijvers, kunstenaars. En aan hun levenswandel storen we ons helemaal niet. Integendeel, hoe schuiner onze hedendaagse heiligen marcheren hoe leuker het is. Braafheid en burgerlijke gehoorzaamheid zijn van de negentiende eeuw.
Toen ik mijn eigen, eniggeboren zoon eens vroeg waarom hij een bepaalde speelfilm niks aan vond, -een film waarvan ik had verwacht dat hij die leuk zou vinden,- zei hij: ‘Nou, als er geen geweld in voorkomt dan vind ik het saai.’ Je zou dus denken dat al die katholieke heiligen vandaag de dag nog zonnig populair waren, juist omdat ze meestal vrij gruwelijk aan hun einde kwamen. Daar zal het niet aan liggen, als ik mijn zoon mag geloven die spreekt namens zijn hele generatie. Het onpopulaire deel zit hem meer in het voortraject. Wat is er nou leuk aan iemand die Jezus braaf navolgt? Wie is Jezus precies? Wat deed ie? En wat is derhalve ‘navolging’? Je gaat toch niet iemand nadoen? Het hele begrip riekt reeds naar een dodelijke dosis saaiheid, een tekort aan fantasie en een groot gebrek aan autonomie en dus aan moed.
Grappig is ook dat alle beminnelijke mensen die je op een dag als vandaag spreekt, zich haasten om te zeggen dat ze de rooms-katholieke kerk al heel lang geleden vaarwel hebben gezegd. Alsof ze, zonder het te weten en voor de grondlegging der wereld, al lid waren van de NSB. Zo’n gedwongen, prehistorisch lidmaatschap vereist een grondige wasbeurt, een soort antidoop. Lekker drie keer douchen met ongewijd water en daarbij en onderwater ongegeneerd en keihard vloeken. Grappig is ook dat alle mensen die we vandaag hier mogen ontmoeten, iets hebben met kunst, moderne kunst. Maar hoe ver verwijderd is de hedendaagse kunst eigenlijk van de oude avondlandse religie? En hoe dodelijk vervelend is moderne kunst als die alleen versleten schoonheid wil tonen en de grote, existentiële vragen uit de weg gaat?
U begrijpt mij goed wanneer u hoort dat ik -namens DVVJ- geenszins een oproep doe die goeie ouwe roomse kerk te restaureren. Dat zou niet bijster slim zijn, want zoals u weet, waren Jobs vrinden opportunistische eendagsvlinders die met Satan regeerden tot God de weddenschap met de Duvel won en Job in ere werd hersteld en zijn vrinden rijk te kakken werden gezet. Ons ‘Vrienden van Job’ wordt bij het laatste oordeel zeker alles afgenomen. -Het lidmaatschap van alle foute organisaties die De lage Landen bij de Zee rijk zijn, staan keurig vermeld op ons vermaledijde cv.-
O ja, om ons, na dit slechte humeur, wat op te vrolijken, een gave mop. Zodat u begrijpt dat ook het hart van Jobs Vrienden uiteindelijk ook helemaal niet ligt bij instituten die hun macht misbruikten, misbruiken en zullen misbruiken, en daarvoor nooit om vergevening vragen.
Op weg naar Boxmeer vroeg een van De Vrienden van Job aan de ander: ‘Hé, weet jij waarom De Heere Jezus werd gekruisigd en niet is verdronken?’ -Zoals u wellicht nog weet, werd Jezus Christus gekruisigd en Johannes Nepomuk verdronken. Als u dat niet wist, begrijpt u de mop wellicht niet goed…- Waarom werd Jezus nou gekruisigd en niet verdronken, zoals bijvoorbeeld Johannes Nepomuk? Nou? Een wel heel wakker iemand zei: ‘Omdat Jezus over het water kon lopen?’ Maar da’s een flauw antwoord, want dat kon Jezus helemaal niet, hebben tal van toonaangevende geleerden inmiddels aangetoond. Het enige goede antwoord is: ’Jezus werd niet verdronken omdat anders iedereen een aquarium boven zijn deur had hangen.’ En dat was niet zo heel handig geweest.
Laat iedereen geloven wat ie wil, zolang die kapellen maar open blijven en er zo nu en dan iemand komt, om de kunst te beminnen of om te bidden tot de god die hij of zij bemint.
namens DVVJ
Wil je iets weten over Nepomuk, dan kun je natuurlijk terecht op internet en uiteraard heeft Wikipedia een artikel gewijd aan de goede oude man. Wil je iets van Nepomuk kopen, dan wordt het lastiger. De zoekterm ‘Nepomuk’ ingesteld op Marktplaats levert schrale oogst. Zo nu en dan een Tsjechische postzegels, met de kop van de heilige erop, en zo nu en dan een cd , maar dan niet met liedjes van de heilige zelf, maar van Johann Nepomuk Hummel, een componist die, hinderlijk genoeg, genoemd is naar de grote heilige. O ja, er zijn ook nog wat kinderboekjes te koop: ‘De Rode Nepomuk’ of ‘Jim Knopf Der Halbdrache Nepomuk’, maar met de heilige heeft het allemaal bar weinig te maken.
En als er op Marktplaats dan eindelijk eens een mooi beeldje langs wipt, dan bied je tegen de ‘Historische Vereniging Nepomuk’ te Boxmeer op. Die hebben, als enige in Nederland of Europa, ook de zoekterm ‘Nepomuk’ ingesteld op Marktplaats en Catawiki. DVVJ en Boxmeer sparen Nepomuk.
Ik heb niet gekeken aan welke roomse heiligen de aan deze manifestatie deelnemende kapellen en kerken in het verleden allemaal waren gewijd. Ik weet ook niet of alle kapellen inmiddels aan de roomse rite zijn onttrokken. Maar degenen aan wie de kapellen gewijd waren, zullen stuk voor stuk gedenkwaardige types zijn geweest: met een lang rooms cv of met een kapel op eigen naam, omdat ze zoveel op de Heere Jezus leken dat ze niet op het cv van de Kerk van Rome mochten ontbreken. Dat lijken op de Heer heette vroeger heel deftig ‘De Navolging van Christus’.
Ons zegt het niet zoveel meer als iemand zo goed Jezus navolgde dat ie ook gekruisigd werd, of op zijn minst de stigmata ontvangen mocht, ook al een hele prestatie en eer. Wij houden het liever bij zoektermen als ‘Elvis Presley’, ‘Johan Cruijf’, of ‘Herman Brood’. Daar willen we wel graag een gesigneerd T-shirt van hebben. Of een haarlok. Of een bal. Op een van de ledematen van deze fonkelnieuwe heiligen durven we natuurlijk niet te hopen. Want wie is zo onbeschaafd om het lijk van een popzanger of sportheld van al zijn of haar ledematen te beroven?
De roomsen zaten daar niet zo mee, lijkt het wel, met dat beroven van lijken van alles wat los en vast zit. Een groot navolger van Christus was nog niet dood of het hele lijk werd aan stukken gesneden en keurig over heel het Avondland verdeeld. Als men goed betaalde, of goede connecties had, dan kreeg met een groter stuk. Jezus zelf kon moeilijk in stukjes worden verdeeld, want die was onversneden opgerezen uit het Heilige Graf net buiten Jeruzalem. Van hem kon je alleen een splinter van het Heilig Kruishout kopen, een van de vijf hoekig Romeinse spijkers, een druppel van Zijn Heilig Bloed, of een Heilige Teennagel. Kon je je niet veroorloven een reliek te kopen, dan werd je rijkelijk getroost met de Heilige Hostie, die niet zozeer het lichaam van Christus verbeeldde maar ook echt was. Zalig de armen van geest.
Het sparen van stukjes van overledenen of van dingen die zij hebben aangeraakt is van alle tijden. Een gitaar van Jimmy Hendriks levert een huis op zoals in de Hollandse zeventiende eeuw een tulpenbol een grachtenpand. Maar de roomse heiligen zeggen ons weinig tot niks meer: te lang geleden, verkeerde godsdienst, uit de mode geraakte nadruk op levenswandel. We houden meer van mensen die het hoogst, het verst, het hardst springen. We beminnen liever componisten, schrijvers, kunstenaars. En aan hun levenswandel storen we ons helemaal niet. Integendeel, hoe schuiner onze hedendaagse heiligen marcheren hoe leuker het is. Braafheid en burgerlijke gehoorzaamheid zijn van de negentiende eeuw.
Toen ik mijn eigen, eniggeboren zoon eens vroeg waarom hij een bepaalde speelfilm niks aan vond, -een film waarvan ik had verwacht dat hij die leuk zou vinden,- zei hij: ‘Nou, als er geen geweld in voorkomt dan vind ik het saai.’ Je zou dus denken dat al die katholieke heiligen vandaag de dag nog zonnig populair waren, juist omdat ze meestal vrij gruwelijk aan hun einde kwamen. Daar zal het niet aan liggen, als ik mijn zoon mag geloven die spreekt namens zijn hele generatie. Het onpopulaire deel zit hem meer in het voortraject. Wat is er nou leuk aan iemand die Jezus braaf navolgt? Wie is Jezus precies? Wat deed ie? En wat is derhalve ‘navolging’? Je gaat toch niet iemand nadoen? Het hele begrip riekt reeds naar een dodelijke dosis saaiheid, een tekort aan fantasie en een groot gebrek aan autonomie en dus aan moed.
Grappig is ook dat alle beminnelijke mensen die je op een dag als vandaag spreekt, zich haasten om te zeggen dat ze de rooms-katholieke kerk al heel lang geleden vaarwel hebben gezegd. Alsof ze, zonder het te weten en voor de grondlegging der wereld, al lid waren van de NSB. Zo’n gedwongen, prehistorisch lidmaatschap vereist een grondige wasbeurt, een soort antidoop. Lekker drie keer douchen met ongewijd water en daarbij en onderwater ongegeneerd en keihard vloeken. Grappig is ook dat alle mensen die we vandaag hier mogen ontmoeten, iets hebben met kunst, moderne kunst. Maar hoe ver verwijderd is de hedendaagse kunst eigenlijk van de oude avondlandse religie? En hoe dodelijk vervelend is moderne kunst als die alleen versleten schoonheid wil tonen en de grote, existentiële vragen uit de weg gaat?
U begrijpt mij goed wanneer u hoort dat ik -namens DVVJ- geenszins een oproep doe die goeie ouwe roomse kerk te restaureren. Dat zou niet bijster slim zijn, want zoals u weet, waren Jobs vrinden opportunistische eendagsvlinders die met Satan regeerden tot God de weddenschap met de Duvel won en Job in ere werd hersteld en zijn vrinden rijk te kakken werden gezet. Ons ‘Vrienden van Job’ wordt bij het laatste oordeel zeker alles afgenomen. -Het lidmaatschap van alle foute organisaties die De lage Landen bij de Zee rijk zijn, staan keurig vermeld op ons vermaledijde cv.-
O ja, om ons, na dit slechte humeur, wat op te vrolijken, een gave mop. Zodat u begrijpt dat ook het hart van Jobs Vrienden uiteindelijk ook helemaal niet ligt bij instituten die hun macht misbruikten, misbruiken en zullen misbruiken, en daarvoor nooit om vergevening vragen.
Op weg naar Boxmeer vroeg een van De Vrienden van Job aan de ander: ‘Hé, weet jij waarom De Heere Jezus werd gekruisigd en niet is verdronken?’ -Zoals u wellicht nog weet, werd Jezus Christus gekruisigd en Johannes Nepomuk verdronken. Als u dat niet wist, begrijpt u de mop wellicht niet goed…- Waarom werd Jezus nou gekruisigd en niet verdronken, zoals bijvoorbeeld Johannes Nepomuk? Nou? Een wel heel wakker iemand zei: ‘Omdat Jezus over het water kon lopen?’ Maar da’s een flauw antwoord, want dat kon Jezus helemaal niet, hebben tal van toonaangevende geleerden inmiddels aangetoond. Het enige goede antwoord is: ’Jezus werd niet verdronken omdat anders iedereen een aquarium boven zijn deur had hangen.’ En dat was niet zo heel handig geweest.
Laat iedereen geloven wat ie wil, zolang die kapellen maar open blijven en er zo nu en dan iemand komt, om de kunst te beminnen of om te bidden tot de god die hij of zij bemint.
namens DVVJ
Rinke Nijburg
DE VRIENDEN VAN JOB I DVVJ
Wout Herfkens & Rinke Nijburg
Wout Herfkens & Rinke Nijburg
Zwijgen als het graf
Johannes Nepomuk - de heilige met de grote mond
Nepomukkapel Boxmeer
augustus 2016
